Phishing là gì? Cách nhận biết và tránh phishing lừa đảo

Phishing là một hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến, trong đó kẻ tấn công giả mạo các tổ chức hoặc cá nhân đáng tin cậy để chiếm đoạt thông tin cá nhân hoặc tài chính của bạn. Với sự phát triển của công nghệ, các cuộc tấn công phishing ngày càng tinh vi và khó nhận biết hơn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu phishing là gì, cách nhận biết và những biện pháp giúp bạn tránh xa những cuộc tấn công này.

Phishing là gì?

Phishing là một dạng lừa đảo trực tuyến trong đó kẻ tấn công thường gửi các email, tin nhắn hoặc trang web giả mạo để lừa người dùng tiết lộ thông tin nhạy cảm như tên đăng nhập, mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng, hoặc các thông tin cá nhân khác. Kẻ tấn công thường giả dạng thành các tổ chức uy tín như ngân hàng, công ty thẻ tín dụng, hoặc các dịch vụ trực tuyến để đánh lừa nạn nhân.

Mục tiêu chính của phishing là chiếm đoạt thông tin cá nhân để tiến hành các hành vi gian lận như trộm cắp danh tính, chiếm quyền kiểm soát tài khoản, hoặc rút tiền từ tài khoản ngân hàng.

Các dạng phishing phổ biến

Phishing có nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào cách thức kẻ tấn công tiếp cận nạn nhân. Dưới đây là một số dạng phishing phổ biến:

1. Email phishing

Đây là hình thức phishing phổ biến nhất, trong đó kẻ tấn công gửi email giả mạo từ các tổ chức uy tín với mục đích lừa nạn nhân nhấp vào liên kết độc hại hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Email phishing thường được thiết kế rất giống với các email hợp pháp, khiến người dùng dễ bị lừa.

Ví dụ, bạn có thể nhận được một email từ “ngân hàng” của mình yêu cầu bạn cập nhật thông tin tài khoản bằng cách nhấp vào một liên kết. Liên kết này sẽ dẫn bạn đến một trang web giả mạo, nơi bạn bị yêu cầu nhập thông tin cá nhân.

2. Smishing

Smishing là một dạng phishing sử dụng tin nhắn SMS để lừa nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân. Kẻ tấn công sẽ gửi tin nhắn giả mạo từ các tổ chức như ngân hàng hoặc công ty dịch vụ, yêu cầu bạn nhấp vào một liên kết hoặc gọi điện đến một số điện thoại để cung cấp thông tin.

Ví dụ, bạn có thể nhận được một tin nhắn từ “ngân hàng” của mình thông báo rằng tài khoản của bạn đã bị khóa và yêu cầu bạn nhấp vào liên kết để mở lại tài khoản.

3. Vishing

Vishing là dạng phishing sử dụng các cuộc gọi điện thoại để lừa nạn nhân tiết lộ thông tin cá nhân hoặc tài chính. Kẻ tấn công thường giả dạng là nhân viên của các tổ chức tài chính, yêu cầu bạn cung cấp thông tin để “xác minh tài khoản” hoặc “bảo vệ tài khoản của bạn”.

Ví dụ, bạn có thể nhận được một cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên ngân hàng, yêu cầu bạn cung cấp mã PIN hoặc mật khẩu để “xác minh tài khoản”.

4. Spear phishing

Spear phishing là một dạng phishing có mục tiêu cụ thể, trong đó kẻ tấn công nghiên cứu kỹ lưỡng về nạn nhân trước khi tiến hành tấn công. Thay vì gửi email hoặc tin nhắn hàng loạt, kẻ tấn công sẽ tập trung vào một cá nhân hoặc tổ chức cụ thể, giả mạo là một người mà nạn nhân tin tưởng để lừa đảo.

Ví dụ, bạn có thể nhận được một email từ “đồng nghiệp” yêu cầu bạn nhấp vào một liên kết để xem tài liệu quan trọng. Nếu bạn nhấp vào liên kết, máy tính của bạn có thể bị nhiễm mã độc hoặc bạn có thể bị yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.

5. Clone phishing

Clone phishing là một dạng tấn công trong đó kẻ tấn công sao chép một email hợp pháp đã được gửi trước đó từ một tổ chức hoặc dịch vụ uy tín. Sau đó, kẻ tấn công thay thế liên kết hoặc tệp đính kèm bằng các phiên bản độc hại và gửi lại email này cho nạn nhân. Vì email trông giống với một email hợp pháp mà nạn nhân đã nhận trước đó, khả năng nạn nhân nhấp vào liên kết độc hại sẽ cao hơn.

Cách nhận biết phishing

Để bảo vệ bản thân trước các cuộc tấn công phishing, bạn cần nắm rõ các dấu hiệu nhận biết sau:

1. Địa chỉ email giả mạo

Hãy luôn kiểm tra kỹ địa chỉ email của người gửi. Kẻ tấn công thường sử dụng các địa chỉ email có tên gần giống với các tổ chức uy tín, nhưng có thể chứa lỗi chính tả hoặc sử dụng các tên miền không chính thức.

Ví dụ, thay vì “support@bank.com“, bạn có thể nhận được email từ “support@bànk.com”.

2. Nội dung email có lỗi chính tả và ngữ pháp

Các email phishing thường chứa lỗi chính tả hoặc ngữ pháp không chuẩn xác. Hãy chú ý đến các câu văn kỳ lạ hoặc các từ ngữ không đúng chuẩn ngôn ngữ mà bạn quen thuộc.

3. Yêu cầu thông tin cá nhân

Các tổ chức uy tín sẽ không yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân qua email hoặc tin nhắn. Nếu bạn nhận được yêu cầu cung cấp thông tin nhạy cảm như số thẻ tín dụng hoặc mật khẩu, hãy cẩn thận vì đó có thể là phishing.

4. Liên kết đáng ngờ

Trước khi nhấp vào bất kỳ liên kết nào, hãy kiểm tra kỹ địa chỉ URL. Kẻ tấn công thường sử dụng các liên kết gần giống với trang web thật, nhưng có thể chứa các ký tự lạ hoặc sai khác nhỏ.

Ví dụ, thay vì “www.bank.com”, liên kết có thể là “www.bánk.com”.

Cách tránh phishing lừa đảo

1. Luôn cảnh giác

Hãy luôn cảnh giác và không vội vàng cung cấp thông tin cá nhân khi nhận được email hoặc tin nhắn từ các nguồn không rõ ràng. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy kiểm tra lại thông tin từ trang web chính thức hoặc liên hệ trực tiếp với tổ chức đó.

2. Sử dụng phần mềm bảo mật

Cài đặt và duy trì phần mềm diệt virus và tường lửa để bảo vệ máy tính và thông tin cá nhân của bạn khỏi các cuộc tấn công mạng.

3. Không nhấp vào liên kết không tin cậy

Hãy luôn kiểm tra kỹ liên kết trước khi nhấp vào. Nếu bạn không chắc chắn, hãy nhập địa chỉ trang web trực tiếp vào trình duyệt thay vì nhấp vào liên kết trong email hoặc tin nhắn.

4. Xác thực hai yếu tố (2FA)

Kích hoạt xác thực hai yếu tố trên các tài khoản trực tuyến của bạn. Xác thực hai yếu tố yêu cầu bạn nhập mã xác thực từ điện thoại hoặc thiết bị khác ngoài mật khẩu, giúp tăng cường bảo mật.

Kết luận

Phishing là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh mạng cá nhân và tổ chức. Tuy nhiên, bằng cách nắm rõ các dấu hiệu nhận biết và thực hiện các biện pháp bảo mật, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công phishing lừa đảo. Luôn giữ cảnh giác và không bao giờ cung cấp thông tin nhạy cảm qua email hoặc tin nhắn không rõ nguồn gốc.